Vajinusmus

1. Vajinusmus nedir ?

Vajinismus vajina çevresindeki kasların istemsiz kasılması ve gerilmesi olarak tanımlanır. Vajinada meydana gelen kasılmalar, rahatsız edici ve ağrılıdır. Bu ağrılar nedeni ile kadınlar ilişkiye giremez. Vajinismusu olan kadınların büyük bir kısmı ön sevişme döneminde cinselliği oldukça rahat yaşarlar. Hazza bağlı uyarılma ve vajinal ıslanma gerçekleşebilir. Hatta yüzeyel temasla orgazm dahi olabilirler. Ancak birleşme anı geldiğinde sorun yaşanmaktadır. Birleşme anı geldiğinde kadında acı duyma korkusu ile haz ve uyarılma aniden biter, vajinal ıslanma sona erer ve kasılmalarla beraber eşinin organını vajen içine alamaz. Hatta eşi itme, geri kaçma ve panik atak tarzı bulgular görülebilir. Bu durum vajinismus olarak tarif edilir.

2. Vajinusmus nedenleri nelerdir ?

Bu sorunun cevanı halen net olarak bulunabilmiş değildir. Kabul edilen en yaygın görüş bastırılmış cinsel duygular, kötü cinsel deneyimler veya sex ile ilgili sorunlar nedeni ile vajinismusun tetiklendiğidir. Genç yaşlarda maruz kalınan travmatik cinsel deneyimler, ilişki esnasında ani hareketler ve zorlanmalar vajina kaslarının savunma mekanizmasını uyarıp kasılma refleksi göstermesine neden olabilir. Cinsel istismar, saldırı ve tecavüz de etkenler arasındadır. Cinselliğin tabu olarak görüldüğü kapalı toplumlarda bastırılmış duygular bireylerde psikolojik savunma sistemi oluşturarak vajinismusa neden olabilir. Geleneksel, baskıcı ve koruyucu aile yapısına sahip bireylerde daha sık görülmektedir. Bunların yanında, hamile kalma korkusu, doğum esnasında yaşanan travmalar ve sonrasında görülen komplikasyonlar, günlük stresli yaşamda etkenler arasında sayılabilir. 

3. Vajinusmus ne sıklıkta görülür ? Kimlerde daha sık görülür ?

Ülkemizde her 10 kadının birisinde vajinismus ile karşılaşılmaktadır. Vajinismus ülkemizin en sık rastlanan ve en çok gizlenen cinsel sorunudur. Tüm dünyada cinsel terapi kliniklerine başvuran hastaların %5 ile %47’sinde vajinismusa rastlanır. 

Cinselliğin tabu olarak görüldüğü kapalı ve baskıcı aile yapısına sahip toplumlarda, cinsel istismar, saldırı ve tecavüze maruz kalanlar kadınlarda, genç yaşlarda travmatik cinsel deneyimler, cinsel ilşki sırasında ani hareketler ve zorlanmalara maruz kalan kadınlarda daha sık görülmektedir.

4. Vajinusmus Tamamen psikolojik midir ?

Cinsel ilişkiye giremeyen kadınların öncellikle detaylı muayene olması şarttır. Psikolojik nedenler yanında cinsel ilişkiye engel olabilecek özellikle kızlık zarı veya vajina ile ilgili anatomik bir sorunda olabilir. Cinsel ilişkiye kızlık zarında görülen anatomik farklılıklar gibi doğuştan gelen nedenlerden ötürü giremeyen kadınlarda basit cerrahi müdahaleler ile olumlu sonuç almak mümkündür. Ancak vajinismusta, problem genellike psikolojik nedenlere bağlıdır ve bu sebeple cinsel terapiler tedavide sık kullanılır. 

5. Vajinusmus türleri var mıdır ?

Öncelikle vajinismusu şiddetine göre derecelendirebiliriz. 1.düzey en hafif, 4. düzey en ağır vajinismusu göstermek üzere 4 dereceye ayırılabiliriz. Bazı hekimler bu derecelendirmeye 5. düzey olarak da; cinsel ilişki sırasında bulantı, kusma, bayılma nöbetleri, aşırı terleme, nefes nefese kalma, ölme hissi, masadan kaçma, doktora saldırma gibi yoğun tepkimeleri eklemektedir. Vajinusmus derecesi jinekolojik muayene sırasında hastaların masada gösterdikleri tepkilere göre yapılmaktadır.

Hiç bir şekilde cinsel ilşkinin gerçekleşmediği vajinismus primer vajinismus olarak tarif edilir. Ömür boyu vajinismus adı da verilir. Daha önceden sağlıklı biçimde cinsel ilişkiye giren kadınlarda sonradan ortaya çıkan vajinismus ise sekonder vajinısmus olup kazanılmış vajinismus olarak da bilinir. Genellikle zor jinekolojik muayene, zor doğum, genital travmalar veya cinsel travmalardan sonra ortaya çıkmaktadır. Primer vajinismustan daha nadir görülür.

6. Vajinusmus Daha önce cinsellik sorunu olmayan bir kişi sonradan vajinısmus olabilir mi ?

Daha önceden cinsel ilişkide problemi olmayan kişilerde sonradan vajinismus gelişebilir. Bu durum sekonder vajinismus olarak tanımlanır. Genellikle zor jinekolojik muayene, zor doğum, genital travmalar veya cinsel travmalardan sonra ortaya çıkmaktadır. Nadir görülür.

7. Vajinusmus Belirtileri nelerdir ? Kişiler vajinismus olduğunu nasıl anlar ?

Hangi noktada doktora başvurmalıdır?

Cinsel ilişki sırasında istem dışı vajen kaslarında kasılma ve kadının ‘panik atak benzeri bir durum’ yaşaması vajinismus hastalarında görülen en sık belirtidir. Kadın ilişki sırasında kontrolunu kaybeder, sık nefes alıp verme, çarpıntı, titreme, terleme derin korku ve yaygın vücutsal kasılmalar izlenmektedir. ‘’Elimde değil, çok istiyorum ama yapamıyorum’’ şeklinde kendini ifade eder. 

Kadında cinsel ilişki sırasında acı çekeceği düşüncesi şiddetli kaygı yaratır ve bu korkuya bağlı kasılmalar meydana gelir ve penisin içeri girmesine müsaade etmez. Penis vajinaya giremez ya da girişi ağrılı ve zor olur. Derecesine göre ilişki esnasında bulantı, kusma ve bayılma nöbetleri de görülebilir. Cinsel ilişki sırasında bacaklarını kapatma, eşini itme, kalçayı geriye veya yana kaydırarak kendisini gösteren kaçınma davranışları görülür. Bu kadınlarda her cinsel pozisyonda değil, birkaç pozisyonda ve zorlanarak birleşme gerçekleşir. Buna bağlı olarak cinsel istek kaybı da görülebilir. Bu hastalar jinekolojik muayene esnasında zorlanır ve hekime muayene için izin vermezler.

Bu tarz problemleri olan hastalar cinsel terapi konusunda eğitim almış bir jinekolog hekim ile mutlaka görüşmelidirler.

8. Vajinusmus Nasıl teşhis edilir ?

Vajinismus tanısı öncelikle cinsel terapiler konusunda deneyimli bir jinekolog hekim tarafından yapılan jinekolojik muayene ve hastanın alınan öyküsü sonrasında konulur.

9. Vajinusmus Nasıl tedavi edilir ?

Vajinismus tedavisi kişiye özel planlanması gereken, standart bir tedavi yönteminin olmadığı, etyolojisinde bir çok faktörün rol alması nedeni ile her hasta için bireyselleştirilmesi gereken bir durumdur.

Öncelikle hastanın cinsel ilişkiye engel olan kızlık zarının yapısal bozuklukları, gibi anatomik bir problemi var ise ona çözüm bulunmalıdır. Kızlık zarının çıkartılması ve ya belli aralıklar ile kesilmesi gibi basit cerrahi uygulamalar ile çözüme ulaştırılabilir.

Kızlık zarı, vajen girişi ve vajen içerisinde anatomik bir engel yoksa cinsel terapilere geçilir.

İlk uygulama cinsellik hakkında çifti bilgilendirmeyi içermelidir. Bu terapi yapılırken maketlerden ve ya görsellerden (film..vs ) faydalanılabilir. Maksat, yanlış ve abartılı, korkulu cinsel bilgilerin düzeltilmesidir. Bu terapiye bilişsel terapi denir.

Vajinismus hastalarının bir çoğu kendi vücudunu ve genital organlarını gerçek anlamda tanımamaktadır. Davranışçı yaklaşım ile bir takım vajinismus egzersizleri hastalara öğretilir. Parmak egzersizleri, dilatör egzersizleri, kegel egzersizleri, dokunma ve haz odaklı egzersizler, ayna çalışmaları bu egzersizler arasındadır. Bu egzersiler ile vajinal bölgeyi tanımal ve vajina kaslarına söz geçirmek amaçlanmaktadır. Bu terapiye Davranışsal terapi denir.

Vajinismus hastalarının bir çoğunda bilinçaltında çocukluk çağlarına ait travmalar, korku ve kaygı oluşturan olumsuz yaşanmışlıklar mevcuttur. Dinamik terapi ile bu düşüncelerden kurtulmaları sağlanır.

Bilişsel, davranışsal ve dinamik terapinin kombinasyonu ile yapılan terapi ise bütüncül terapi olup genellikle en çok tercih edilendir. 

Vajinismus hastalarının erkek eşlerinde zamanlar erken boşalma, cinsel isteksizlik ve sertleşme problemleri görülebilir. Basit egzersizler ve gerekli durumlarda ilaç tedavileri ile bu cinsel problemler de eş zamanlı olarak aşılabilmektedir.

Vajinismus eşleri genellikle aşırı düzeyde sabırlı, hoşgörülü ve anlayışlıdırlar. Genellikle tedavi için kadınları zorlamamakta ve beklemeyi tercih etmektedirler. Bazen ise artan öfke ve sabırsızlığa bağlı ciddi evlilik problemleri de görülebilir. Bu durumda çiftlere vajınısmus tedavisi ile beraber evlilik terapisi de verilmesi önerilmektedir. Bazen aşırı öfkeli ve gergin erkeklereşlerine psikolojik ve fiziksel şiddet uygulayabilirler. Bu nedenle özellikle tedavilerini geciktiren çiftlerde aldatma ve boşanmalar sık olarak izlenmektedir.

10. Vajinusmus tedavisi ne kadar sürer ?

Her hasta için standart bir tedavi yönteminin olmaması ve tedavinin bireyselleştirilmesinden dolayı tedavi süresi çiftlere göre değişebilmektedir. 

11. Vajinusmus Tedavi edilmezse ne tür sorunlara yol açar ?

Kadın duygusal ve kişisel problemler oluşturabileceği gibi erkeklerde erken boşalma, sertleşme sorunları ve cinsel isteksizlik gibi cinsel problemler de ortaya çıkabilmektedir. Yine tam bir çözüm elde edilemezse boşanma veya aldatmalara kadar gidebilen ciddi evlilik sorunları da yaşanabilmektedir. 

12. Vajinismus tedavisinde erkeğin rolü nedir ?

Erkekler kadınlardaki bu durumu adeta “etten bir duvar” oluşması olarak tarif ederler. Vajen sanki içine girilemez yasaklı bir bölge gibidir. Vajinismus hasta eşlerinin çoğu eşlerine karşı aşırı derecede anlayışlı ve sabırlıdırlar. Bu durum bazen basit bir sorunun çözümünün yıllarca ertelenmesine neden olabilir. Bu nedenle erkeklerin eşlerinde mevcut olan bu durumun çözümü olan bir hastalık olduğunu bilmeleri ve tedavi için yönlendirme yapmaları önemlidir. 

Tedavi tam olarak gerçekleşemezse veya sorunun çözümü ertelenirse zaman içerisinde vajinismus eşlerinde erken boşalma sorunları ve cinsel isteksizlik gibi cinsel problemler de ortaya çıkabilmektedir. Vajinismus problemi aşılamazsa boşanma veya aldatmalara kadar gidebilen ciddi evlilik sorunları yaşanabilmektedir.